Άρθρο που υποστηρίζει τα πειράματα σε ζώα.

Το εθνικό νομοθετικό πλαίσιο σχετικά με την προστασία των ζώων που χρησιμοποιούνται για πειραματικούς ή άλλους επιστημονικούς σκοπούς βασίζεται στα παρακάτω νομοθετήματα

Το εθνικό νομοθετικό πλαίσιο σχετικά με την προστασία των ζώων που χρησιμοποιούνται για πειραματικούς ή άλλους επιστημονικούς σκοπούς βασίζεται στα παρακάτω νομοθετήματα :

• 1. Νόμος 1197/81 "Περί προστασίας των ζώων ".
• 2. Π.Δ. 160/91 με θέμα "Προστασία των πειραματόζωων που χρησιμοποιούνται για πειραματικούς και άλλους επιστημονικούς σκοπούς, σε συμμόρφωση με την οδηγία 86/609/ΕΟΚ" που βασίστηκε στην παραπάνω οδηγία του Συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.
• 3. Νόμος 2015/92 "Κύρωση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την προστασία των σπονδυλωτών ζώων που χρησιμοποιούνται για πειραματικούς και άλλους επιστημονικούς σκοπούς" που αφορά κύρωση της Σύμβασης 123/86 του Συμβουλίου της Ευρώπης.

 
5.1. ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Τα είδη ζώων που προστατεύονται από το Π.Δ. 160/91 είναι οποιοδήποτε σπονδυλωτό ζώο, εκτός από τον άνθρωπο. Ακόμη, συμπεριλαμβάνονται και ορισμένες ανώριμες μορφές, όπως π.χ. προνύμφες που ζουν ελεύθερες ή αναπαράγονται. Από τα παραπάνω εξαιρούνται τα έμβρυα.
Τέλος, απαγορεύονται πειράματα σε είδη ζώων της άγριας πανίδας που απειλούνται με εξαφάνιση εκτός εάν η έρευνα έχει ως αντικείμενο τη διατήρηση αυτών των ειδών ή εξυπηρετεί σημαντικούς βιοϊατρικούς σκοπούς για τους οποίους αυτά τα είδη θεωρούνται αναντικατάστατα.

Πειραματική διαδικασία θεωρείται κάθε πείραμα ή άλλη επιστημονική διαδικασία που πραγματοποιείται στα προαναφερθέντα είδη ζώων και είναι δυνατό να τους προκαλέσει πόνο, ταλαιπωρία ή μόνιμη βλάβη (στους όρους αυτούς συμπεριλαμβάνονται ο θάνατος, η ασθένεια, ο τραυματισμός, το σωματικό ή ψυχολογικό στρες και οποιαδήποτε διαταραχή της υγείας του ζώου μικρής ή μεγάλης διάρκειας).

Εξαίρεση αποτελούν

• η σήμανση ζώων με σκοπό την αναγνώρισή τους,
• οι γεωργικές ή κλινικές κτηνιατρικές πράξεις, όπως π.χ. η αιμοληψία ή η λήψη ιστών για διαγνωστικούς σκοπούς,
• οι επώδυνες διαδικασίες που εκτελούνται στα πλαίσια της εκτροφής και διαχείρισης των ζώων , όπως π.χ. ο ευνουχισμός.

5.2. ΣΚΟΠΟΙ ΤΩΝ ΠΕΙΡΑΜΑΤΩΝ

Με βάση το Π.Δ. 160/91 η χρησιμοποίηση των ζώων σε πειράματα έχει ως σκοπό :

• την ανάπτυξη, την παραγωγή, τον έλεγχο της ποιότητας, της δραστικότητας και της ασφάλειας ορών, εμβολίων, διαγνωστικών ή άλλων ιατρικών ή κτηνιατρικών βιολογικών ουσιών, τροφίμων ή άλλων προϊόντων,
• την πρόληψη, τη διάγνωση ή τη θεραπεία ασθενειών, διαταραχών ή άλλων ανωμαλιών ή των συνεπειών τους στους ανθρώπους, τα ζώα ή τα φυτά,
• την αξιολόγηση, τη διερεύνηση, τη ρύθμιση ή την αλλαγή των φυσιολογικών χαρακτηριστικών ανθρώπων, ζώων ή φυτών,
• την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος προς όφελος της υγείας και της ευημερίας των ανθρώπων και των ζώων.

5.3. ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΑΔΕΙΑΣ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΟΣ

Την αρμοδιότητα χορήγησης έγκρισης πραγματοποίησης ενός πειράματος έχει η Κτηνιατρική Υπηρεσία του Υπουργείου Γεωργίας και συγκεκριμένα η Διεύθυνση Κτηνιατρικής του Νομού στον οποίο αυτό θα πραγματοποιηθεί. Ο ενδιαφερόμενος ερευνητής υποβάλλει σχετική αίτηση όπου συμπληρώνει στοιχεία που έχουν σχέση με τον ορισμό του υπεύθυνου ερευνητή του πειράματος, τις συνθήκες εκτροφής των ζώων κλπ.
5.4. ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ
Δεδομένου ότι ο σχεδιασμός, η κατασκευή, ο εξοπλισμός και η λειτουργία των εγκαταστάσεων εκτροφής, προμήθειας και χρησιμοποίησης των πειραματόζωων αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο στη νομοθεσία, είναι απαραίτητη η καταχώρηση των εγκαταστάσεων.
Αυτή γίνεται μετά από αίτηση του υπεύθυνου προς της Διεύθυνση Κτηνιατρικής του Νομού, επιθεώρηση των χώρων και λήψη σχετικής άδειας.
Στις εγκαταστάσεις εκτροφής και προμήθειας θα πρέπει να τηρούνται τα παρακάτω αρχεία :

• "αρχείο εισόδου των πειραματόζωων", όπου καταγράφονται ο αριθμός και τα είδη των ζώων που αποκτήθηκαν και
• " αρχείο εξόδου των πειραματόζωων", όπου καταγράφονται ο αριθμός και τα είδη των ζώων που πωλήθηκαν ή προμηθεύτηκαν (ημερομηνίες, όνομα και διεύθυνση του αποδέκτη) , καθώς και ο αριθμός των ζώων που πέθαναν

5.5. ΟΡΙΣΜΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ
Σε κάθε εγκατάσταση ορίζονται :

• ένα ή περισσότερα άτομα υπεύθυνα για τη φροντίδα των ζώων και την ορθή λειτουργία του εξοπλισμού,
• υπεύθυνος κτηνίατρος για την παροχή συμβουλών για τη θεραπεία των ζώων, τον έλεγχο των συνθηκών διαβίωσης και την ευζωία των πειραματόζωων και
• επαρκής αριθμός εκπαιδευμένου προσωπικού.

5.6. ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΠΕΙΡΑΜΑΤΟΖΩΩΝ
Τα ζώα που θα χρησιμοποιηθούν για κάποιο πειραματισμό θα πρέπει να προέρχονται από εγκαταστάσεις εκτροφής ή προμήθειας. Απαγορεύεται η χρησιμοποίηση αδέσποτων κατοικίδιων ζώων.
5.7. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Σύμφωνα με το άρθρο 14 της Οδηγίας 86/609/ΕΟΚ απαιτείται ειδική εκπαίδευση των ατόμων που πραγματοποιούν πειράματα, συμμετέχουν σε αυτά ή απλώς φροντίζουν τα ζώα που χρησιμοποιούνται σε αυτά. Τα πρόσωπα που πραγματοποιούν τα πειράματα ή τα εποπτεύουν θα πρέπει να έχουν εκπαιδευτεί σε συναφή επιστημονικό τομέα και συγχρόνως να έχουν τις απαιτούμενες ικανότητες χειρισμού και φροντίδας των ζώων.
5.8. ΣΥΛΛΟΓΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ
Με βάση τις αιτήσεις που υποβάλλονται για την έγκριση πραγματοποίησης ενός πειράματος συλλέγονται τα παρακάτω στοιχεία τα οποία υπόκεινται σε στατιστική επεξεργασία και στη συνέχεια συντάσσεται έκθεση που υποβάλλεται στην Επιτροπή των Ε.Κ.
σε τακτικά χρονικά διαστήματα :

• αριθμός και τύπος των καταχωρημένων εγκαταστάσεων,
• περιγραφή και χωρητικότητα των εγκαταστάσεων,
• αριθμός και είδη των πειραματόζωων,
• όνομα και προσόντα των αρμοδίων προσώπων που πραγματοποιούν τα πειράματα,
• εφαρμοζόμενες μέθοδοι ευθανασίας των πειραματόζωων.

5.9. ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ
Στο άρθρο 20 του Π.Δ. 160/91 γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στην ενθάρρυνση της έρευνας με στόχο την ανεύρεση και την ανάπτυξη εναλλακτικών μεθόδων των πειραματισμών με ζώα.
Για τη σύγχρονη Βιοϊατρική έρευνα είναι αναγκαίος ο πειραματισμός ή κλινικές μελέτες που απαιτούν την χρήση πειραματόζωων ή εθελοντών αντίστοιχα. Πριν την έναρξη ενός τέτοιου ερευνητικού προγράμματος και προκειμένου να εξασφαλιστεί χρηματοδότηση, είναι απαραίτητο να ληφθεί σχετική έγκριση από την Επιτροπή Βιοηθικής, Ασφάλειας και Δεοντολογίας του Ινστιτούτου στο οποίο θα διεξαχθεί η έρευνα.
Η έγκριση αυτή χορηγείται όταν αποδεδειγμένα διασφαλίζεται ότι πειραματόζωα και άνθρωποι προστατεύονται από μη αναγκαίο πειραματισμό, όπως επίσης και το ότι οι πρακτικές που θα ακολουθηθούν συμφωνούν με τις διεθνείς οδηγίες που αφορούν τη χρήση πειραματοζώων, προστασία ανθρωπίνων δικαιωμάτων καθώς και την ασφάλεια στη χρήση βιολογικών, χημικών και ραδιενεργών υλικών.
Είναι πλέον κοινή τακτική των εγκεκριμένων επιστημονικών περιοδικών να ζητούν τεκμηρίωση ότι η προς δημοσίευση έρευνα είχε τύχει σχετικής έγκρισης. Οι περισσότερες υπεύθυνες Επιτροπές διαθέτουν στους ενδιαφερόμενους μια τυποποιημένη αίτηση έγκρισης ερευνητικού πρωτοκόλλου, σχεδιασμένη προκειμένου να συγκεντρωθούν όλες οι απαραίτητες πληροφορίες που θα αποδεικνύουν ότι οι απαιτήσεις του νόμου θα καλυφθούν τόσο τυπικά όσο και ουσιαστικά έτσι ώστε να διασφαλίζεται η προστασία όχι μόνο όσων συμμετέχουν σαν υποκείμενα στην έρευνα άλλα και των ερευνητών και όλου του Ινστιτούτου με τελικό στόχο το σεβασμό στο Περιβάλλον και τη Δημόσια Υγεία.
Οι πληροφορίες αυτές συνήθως περιλαμβάνουν:
- Τα ονόματα και τις διευθύνσεις του βασικού ερευνητή (ο οποίος είναι και ο γενικός υπεύθυνος για τη διεξαγωγή της έρευνας και για όλες τις σχετικές δραστηριότητες του προσωπικού που εμπλέκεται) και του προσωπικού, καθώς και η προηγούμενη ή σχεδιασμένη στα πλαίσια του προγράμματος εκπαίδευσή τους.
- Μία περίληψη της προτεινόμενης έρευνας, όπου περιγράφονται τα είδη που θα χρησιμοποιηθούν καθώς και τα αναμενόμενα κοινωνικά οφέλη από τα αποτελέσματα της έρευνας.
- Τον αριθμό των πειραματοζώων που θα χρησιμοποιηθούν, καθώς και σαφή τεκμηρίωση για την αναγκαιότητα της χρήσης τους.
- Μια περιγραφή των προτεινόμενων πειραματικών διαδικασιών και της μεθοδολογίας που θα χρησιμοποιηθεί, τις μεθόδους ευθανασίας, μεθόδους για ελαχιστοποίηση του πόνου, της ανησυχίας και ανεπιθύμητων ενεργειών στα πειραματόζωα.
- Μια περιγραφή του Εργαστηρίου και του εξοπλισμού του, καθώς και του εκτροφείου των ζώων.
Στην περίπτωση που η προτεινόμενη έρευνα θα συμπεριλάβει ανθρώπους θα πρέπει να ικανοποιούνται και τα παρακάτω κριτήρια:
- Θα ληφθούν όλα τα δυνατά μέτρα ώστε οι κίνδυνοι που διατρέχουν τα υποκείμενα της έρευνας να ελαχιστοποιηθούν και να είναι ανάλογοι με τα προσδοκώμενα οφέλη.
- Η επιλογή των συμμετεχόντων θα γίνει βάση των αρχών της ισότητας και θα αποφευχθεί οποιαδήποτε διάκριση (φύλο, εθνικότητα κλπ) μέσα στα πλαίσια που θέτει το ερευνητικό ερώτημα.
- Όλοι οι συμμετέχοντες έχουν ενημερωθεί επαρκώς για το ερευνητικό πρωτόκολλο, τα πιθανά οφέλη αλλά και κινδύνους στους οποίους θα εκτεθούν, τα δικαιώματά τους σε σχέση με την έρευνα αυτή και τέλος το όνομα και τα στοιχεία επικοινωνίας ενός ερευνητή που μπορεί ανά πάσα στιγμή να τους βοηθήσει σχετικά.
Ο καθένας από αυτούς θα πρέπει να εγκρίνει τη συμμετοχή του υπογράφοντας σχετική δήλωση.
- Θα τηρηθούν πλήρως οι αρχές προστασίας προσωπικών δεδομένων.
Όταν η μελέτη προτείνει τη χρήση βιολογικών παραγόντων, επικίνδυνων χημικών ουσιών ή ραδιενέργειας, το ερευνητικό πρωτόκολλο θα πρέπει επίσης να λάβει ανάλογη έγκριση από την Επιτροπή Υγιεινής και Ασφάλειας, προκειμένου να διασφαλισθούν ασφαλείς πρακτικές για τη χρήση αυτών των παραγόντων για την προστασία του προσωπικού και του περιβάλλοντος.
Είναι σημαντικό όλες οι πληροφορίες που διαθέτονται σε αυτές τις αιτήσεις να είναι γραμμένες σύντομα και σε απλή γλώσσα και όσο το δυνατόν να αποφεύγονται διατυπώσεις εξειδικευμένης ορολογίας, αφού τις περισσότερες φορές οι σχετικές Επιτροπές αποτελούνται από Επιστήμονες μη εξειδικευμένους στο συγκεκριμένο αντικείμενο.
Μετά την αρχική έγκριση και κατά τη διάρκεια της διεξαγωγής της μελέτης μπορεί να γίνει έλεγχος από την Επιτροπή για την τήρηση των απαιτούμενων κανονισμών και την προσαρμογή στο αρχικό εγκεκριμένο πρωτόκολλο. Συνήθως τέτοιοι έλεγχοι πραγματοποιούνται ετησίως.
Επίσης, αν φανεί κατά τη διάρκεια της πραγματοποίησης της μελέτης ότι είναι απαραίτητη οποιαδήποτε αλλαγή στο αρχικό πρωτόκολλο, θα πρέπει να ενημερωθεί σχετικά εκ των προτέρων η Επιτροπή και να την εγκρίνει.
Η εκπαίδευση στη σύνταξη επιτυχημένων ερευνητικών πρωτοκόλλων, καθώς και η συνεχής ενημέρωση για ανανεώσεις των διεθνών κανονισμών και οδηγιών είναι υποχρέωση των ερευνητών. Είναι όμως και σημαντικό βοήθημα για την αποτελεσματικότερη και ευκολότερη χορήγηση έγκρισης για τις μελέτες τους και την ασφαλή και απρόσκοπτη διεξαγωγή της.

Πηγές: Πέτρος Υψηλάντης - Επίκουρος Καθηγητής Πειραματικής Χειρουργικής, Ιατρική Σχολή, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης & Αικατερίνη Χατζάκη, Επικ. Καθ. Φαρμακολογίας, Τμήμα Ιατρικής, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκη
http://www.iatronet.gr/article.asp?art_id=1835

 

Η πρωτοβουλία των Ευρωπαίων πολιτών STOP VIVISECTION ΣΤΟΠ στα Πειράματα σε Ζώα, βρίσκεται κοντά στην τελική έγκριση.
Στην Ελλάδα χρειάζονται άλλες 15000 υπογραφές μέσα σε 20 μέρες.

Ο μετρητής μας δείχνει πάνω από 670.000 συγκεντρωμένες υπογραφές, αλλά δεν συμπεριλαμβάνει ακόμα τις γραπτές υπογραφές που έχουν ήδη συλλέξει οι 20.000 εθελοντές μας σε 2.300 σημεία συλλογής, τις οποίες θα λάβουμε στο τέλος Οκτωβρίου.

Έχουμε άλλες 20 μέρες για να φτάσουμε τον στόχο του ενός εκατομμυρίου υπογραφών και να οδηγήσουμε την Ευρωπαϊκή Ένωση προς μια επιστήμη υψηλότερης ποιότητας, χωρίς σκληρότητα.

Αντικείμενο:
Προτείνοντας ένα ευρωπαϊκό νομοθετικό πλαίσιο με στόχο την σταδιακή κατάργηση των πειραμάτων σε ζώα.


Κύριοι στόχοι:
Λαμβάνοντας υπόψη τις ηθικές αντιρρήσεις όσον αφορά τα πειράματα σε ζώα και αποδεδειγμένες επιστημονικές αρχές που ακυρώνουν το “ζωικό μοντέλο” για την πρόβλεψη της ανθρώπινης αντίδρασης, καλούμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να καταργήσει την οδηγία 2010/63/ΕΕ σχετικά με την προστασία των ζώων που χρησιμοποιούνται για επιστημονικούς σκοπούς και να παρουσιάσει μια νέα πρόταση που δεν θα περιλαμβάνει πειράματα σε ζώα και αντ 'αυτού θα καθιστά υποχρεωτική τη χρήση - στον τομέα της βιοϊατρικής και τοξικολογικής έρευνας - των δεδομένων που σχετίζονται άμεσα για το ανθρώπινο είδος.

Λίγα μόνο λεπτά αρκούν να βοηθήσετε να σωθούν αμέτρητες ανθρώπινες ζωές καθώς και ζώα που υποφέρουν φριχτά, χωρίς λόγο.

Δύο απλά βήματα που πρέπει να κάνετε: 

1. Υπογράψτε online και καλέστε τις επαφές σας να κάνουν το ίδιο μέσω κοινωνικών δικτύων ΥΠΟΓΡΑΦΕΤΕ ΕΔΩ: http://www.stopvivisection.eu/el
2. Στείλτε αυτήν την σημείωση σε όσα περισσότερα άτομα μπορείτε. 

Θέλετε να κάνετε κάτι παραπάνω;

Κατεβάστε τις φόρμες και συλλέξτε έντυπες υπογραφές (έχουν την ίδια αξία με τις online υπογραφές).
Οι απαιτήσεις για κάθε χώρα παρατίθενται εδώ:
http://ec.europa.eu/citizens-initiative/files/requirements-el.pdf


Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την υποστήριξη μιας Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Πολιτών:
http://ec.europa.eu/citizens-initiative/public/how-to-signup


Η STOP VIVISECTION δεν είναι μια απλή αίτηση, αλλά ένα όργανο που παρέχεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και δεσμεύει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. STOP VIVISECTION, μια μικρή προσπάθεια για ένα μεγάλο βήμα μπροστά!


http://www.stopvivisection.eu/el

Σημείωση:
Για να υποστηρίξετε μια Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών, πρέπει να είστε πολίτης της ΕΕ (πολίτης κράτους μέλους της ΕΕ) και σε ηλικία που να σας παρέχει δικαίωμα ψήφου στις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (18 ετών, εκτός από την Αυστρία όπου η ηλικία απόκτησης δικαιώματος ψήφου είναι τα 16 έτη)
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τους κανόνες και όρους που ισχύουν για την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών: http://ec.europa.eu/citizens-initiative


Η ΜΚΟ Psychanimal
βοηθά ενεργά το έργο της Stop Vivisection στην Ελλάδα

Οι εναλλακτικές μέθοδοι πειραματισμού αποτελούν σήμερα ένα ευρύ πεδίο ενδιαφέροντος, με ολοένα αυξανόμενη πρόοδο και εφαρμογές, οικονομική και επιστημονική υποστήριξη.

Οι εναλλακτικές μέθοδοι πειραματισμού αποτελούν σήμερα ένα ευρύ πεδίο ενδιαφέροντος, με ολοένα αυξανόμενη πρόοδο και εφαρμογές, οικονομική και επιστημονική υποστήριξη. Είναι εντυπωσιακό ότι τα δημοσιευμένα αποτελέσματα από το χώρο της έρευνας τείνουν προς μια νέα επιστήμη, με μικρή ή καθόλου συμμετοχή των πειραματόζωων.
Πολλά από τα νέα δεδομένα διατίθενται δωρεάν στο διαδίκτυο, με σκοπό την ελεύθερη πρόσβαση στη γνώση σε κάθε χώρα και κάθε επιστήμονα.
Η ανάπτυξη αυτών των μεθόδων ευοδώθηκε από τα πλεονεκτήματα που παρουσιάζουν σε σχέση με τη χρήση πειραμάτων σε ζώα. Αυτά είναι α) ηθικοί λόγοι β) οικονομικοί λόγοι γ) χώρος μελέτης που απαιτεί λιγότερο προσωπικό και χρόνο δ) μεγαλύτερη δυνατότητα τυποποιημένων μετρήσεων ε) χάρη στη βελτίωση της τεχνολογίας δυνατότητα μαζικών μετρήσεων σε μικρό χρονικό διάστημα ( micro-assays), που παλαιότερα απαιτούσε μήνες εργασίας και μεγάλο αριθμό προσωπικού στο εργαστήριο.
Εναλλακτικές επιλογές αντικατάστασης της χρήσης των ζώων στην έρευνα.
Α) Πλήρης αντικατάσταση: Δεν χρησιμοποιούνται ζώα.
1. MΕΘΟΔΟΙ ΤΗΣ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΤΟΞΙΚΟΛΟΓΙΑΣ (in vitro)
Πλεονέκτημα ότι είναι οι απλούστερες τεχνικές με τη μεγαλύτερη δυνατότητα τυποποιημένων μετρήσεων.
Μειονέκτημα τους είναι ότι δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την δυναμική μιας πειραματικής μελέτης με τη χρήση ζώων, καθώς προσφέρουν μονοδιάστατα αποτελέσματα, που αφορούν ορισμένες μόνο μεταβλητές ( invitro) και όχι τη συνδυασμένη αντίδραση ενός έμβιου όντος (invivo).
Αυτές οι μελέτες επομένως δεν υπεισέρχονται αυτόνομα σε μελέτες φυσιολογίας ή παθοφυσιολογίας.
2. ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ( invitro)
Aυτές οι τεχνικές είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς στην παραγωγή εμβολίων, στη διάγνωση παθήσεων που σχετίζονται με τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος αλλά και στη βασική έρευνα. Ενδεικτικά αναφέρονται η ανοσοενζυμική μέθοδος ELISA( η οποία αντικατέστησε την τεχνική της εμμέσου αιμοσυγκολήσεως με χρήση ερυθρών ερυθρών αιμοσφαιρίων προβάτου στη διαγνωστική της εχινοκοκκίασης) και η ραδιοανασολογική μέθοδος RIA.
Οι ανωτέρω τεχνικές χαρακτηρίζονται από ευαισθησία, αλλά δεν είναι πάντα υψηλής ειδικότητας.
3. ΜΕΘΟΔΟΙ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ
Αυτές οι μέθοδοι χρησιμοποιούνται ιδιαίτερα στην παρασκευή διαγνωστικών ουσιών, αλλά και για τη στοχευμένη θεραπεία (βιολογικά φάρμακα), που βασίζεται στη σχέση υποδοχέα- μορίου συνδέτη. Ο ποσοτικός προσδιορισμός της σχέσης αυτής είναι επίσης δυνατός με διαγνωστική και θεραπευτική σημασία, αλλά και σημασία για την εμφάνιση παρενεργειών ή τοξικότητας.
Οι μεταβολές των μορίων μπορούν να τροποποιήσουν τις ιδιότητες τους και να βελτιώσουν τη δράση τους.
4. ΕΡΕΥΝΑ ΜΕ ΣΥΝΘΕΤΙΚΑ ΑΝΑΛΟΓΑ
Η τρέχουσα έρευνα αποσκοπεί σε μορφές συνθετικών αναλόγων των ζωικών προτύπων, σε κάθε δυνατή ανάγκη.
Στις ΗΠΑ αλλά και στην Ευρώπη, πρόσφατα έχει εγκριθεί ένα είδος τεστ αντικατάστασης πειραμάτων με ζώα. Αυτό περιλαμβάνει τη χρήση ενός συνθετικού δέρματος (Corrositex), το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ζώα για να ερευνήσει χημικές ουσίες για εμφάνιση αντιδράσεων υπερευαισθησίας.

Το τεστ της invitro διάγνωσης πρόκλησης ευαισθησίας του δέρματος και των οφθαλμών μπορεί να ολοκληρωθεί σε 5 ώρες ενώ το αντίστοιχο πείραμα με ζώα χρειάζεται 2-3 εβδομάδες.

Πειραματόζωα που υποβάλλονταν σε τεστ ευαισθησίας των ματιών πριν την ανακάλυψη των συνθετικών υλικών για invitro δοκιμές.
5.YΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΖΩΙΚΩΝ ΠΡΟΤΥΠΩΝ (COMPUTER MODELING)
Σε ορισμένες περιπτώσεις, ιδίως στην εκπαίδευση, μπορεί η προσομοίωση με τη βοήθεια υπολογιστών να αντικαταστήσει τη χρήση πειραματόζωων. Στο μάθημα της βιολογίας που διδάσκεται στα σχολεία για παράδειγμα, αντί για τη χρήση βατράχων, μπορεί να γίνει χρήση μοντέλου προσομοίωσης με υπολογιστή (Virtual Frog Dissection Kit).
Ακόμα και στις Ιατρικές Σχολές, είναι γεγονός η έναρξη της χρήσης μοντέλων προσομοίωσης με Η/Υ για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Πλαστικά ή από άλλο υλικό μοντέλα προσομοίωσης, που προσομοιάζουν το ρεαλιστικό, έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί με επιτυχία.

Υπολογιστικό μοντέλο προσομοίωσης εκπαιδευτικών ασκήσεων σε εικονικό βάτραχο.
6. Η ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΠΕΙΡΑΜΑΤΟΖΩΩΝ ΑΠΟ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ
Οι άνθρωποι μπορούν να αντικαταστήσουν μερικά είδη έρευνας. Η ευαισθησία του δέρματος σε καλλυντικά είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, που με αυξανόμενη συχνότητα δοκιμάζεται σε υγιείς εθελοντές.
Οι κλινικές μελέτες και οι επιδημιολογικές μελέτες (με έρευνα της εμφάνισης και κατανομής παθήσεων σε διάφορους πληθυσμούς) μπορούν να αποκαλύψουν σε σημαντικό βαθμό σχέσεις και μηχανισμούς μεταξύ της υγείας και της ασθένειας.

Οι υγιείς εθελοντές συμμετέχουν στις κλινικές δοκιμές των διαφόρων εταιρειών σε μεγάλο βαθμό με οφέλη που ποικίλλουν ανάλογα με το ελεγχόμενο προϊόν.
Όλες οι μεγάλες εταιρίες καλλυντικών έχουν την ένδειξη «δεν δοκιμάσθηκε σε ζώα» στις ετικέτες των προϊόντων τους.
Σημείωση: Εάν χρησιμοποιηθούν κύτταρα που χρησιμοποιούνται προέρχονται από ανθρώπους, τότε το πείραμα τοποθετείται στην κατηγορία της πλήρους αντικατάστασης.
Β) Σχετική αντικατάσταση: Χρησιμοποιούνται μέθοδοι με τη χρήση ιστών ζώων ή κυττάρων (Invitroτεχνική).
Στην περίπτωση που χρησιμοποιούνται κύτταρα ή ιστοί από ένα ζώο για πειραματισμό, το ζώο δεν βρίσκεται στο εργαστήριο που γίνεται το πείραμα (αλλά μπορεί το υλικό αυτό να προέρχεται από ζώο που θανατώνεται για αυτόν τον σκοπό).
1.ΙΣΤΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ
Η χρήση κυτταροκαλλιεργειών/ ιστοκαλλιεργειών από κύτταρα ζώων είναι invitroπείραμα σχετικής αντικατάστασης. Η τεχνική αυτή αποτελεί την πιο σημαντική κατηγορία εναλλακτικών μεθόδων. Με την τεχνική αυτή επιδιώκεται η λήψη πληροφοριών που ανταποκρίνονται στην κυτταρική λειτουργία, ενώ ο ιστός που μελετούμε διατηρείται ζωντανός χάρη στα εργαστηριακά μέσα, τουλάχιστον για 24 ώρες.
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τις ανάγκες αυτές το τμήμα ενός οργάνου, ένα ολόκληρο όργανο ή απομονωμένα κύτταρα.
Οι ιστοκαλλιέργειες μπορούν να χωριστούν σε δύο βασικές κατηγορίες: α) τις οργανοτυπικές καλλιέργειες και β) τις κυτταροκαλλιέργειες.
ΟΡΓΑΝΟΤΥΠΙΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ
Περιλαμβάνουν τμήματα ιστού ή οργάνου ή μερικές φορές ένα ολόκληρο όργανο.
Σκοπός είναι η διατήρηση της δομικής και λειτουργικής σχέσης μεταξύ των κυττάρων και των ιστών του μελετώμενου οργάνου. Το υλικό που χρησιμοποιείται θα πρέπει να είναι νωπό.
ΚΥΤΤΑΡΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ
Τα κύτταρα απομονώνονται από τα γειτονικά τους, και τοποθετούνται μέσα στο καλλιεργητικό μέσο. Ο αποχωρισμός μπορεί να είναι μηχανικός ή με τη χρήση χημικών ουσιών. Πρωτογενής κυτταροκαλλιέργεια θεωρείται η συλλογή των κυττάρων μέσα στο καλλιεργητικό μέσο, προτού γίνει ο πολλαπλασιασμός τους.
Δευτερογενής ή τριτογενής κυτταροκαλλιέργεια προκύπτει μετά τον πρώτο, και τον δεύτερο πολλαπλασιασμό αντίστοιχα των κυττάρων που αρχικά απομονώσαμε.
Παραδείγματα χρήσης κυτταροκαλλιέργειας είναι η έρευνα παραγωγής φαρμάκων και εμβολίων.
2. ΧΡΗΣΗ ΟΡΓΑΝΩΝ ΖΩΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΣΦΑΓΕΙΑ
Όργανα ζώων που συλλέγονται από σφαγεία, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για εκπαιδευτικούς ή άλλους σκοπούς. Παράδειγμα αποτελεί η χρήση οφθαλμών βοοειδούς, που λαμβάνονται από το σφαγείο, για την εφαρμογή invitroμεθόδων (τοξικολογικές εξετάσεις).
Εναλλακτικές μορφές έρευνας με περιορισμό της χρήσης των ζώων στην έρευνα
Xρησιμοποιούνται ζώα για την έρευνα, αλλά περιορίζεται σημαντικά ο αριθμός τους σε σχέση με την κλασσική πειραματική έρευνα με ζώα.
1. ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΩΝ MEΘΟΔΩΝ
Με τη χρήση προσαρμοσμένων στατιστικών μεθόδων μπορούμε να επιτύχουμε περιορισμό του αριθμού των πειραματόζωων στο πείραμα μας. Τα «στατιστικά πακέτα», μπορούν με τη βοήθεια του υπολογιστή να μας οδηγήσουν στην επεξεργασία ενός μικρότερου αριθμού δεδομένων, στα ίδια ασφαλή αποτελέσματα.
Με τη βοήθεια της στατιστικής προσδιορίζεται ο ελάχιστος αριθμός ζώων ανά πείραμα προκειμένου να εξαχθούν συμπεράσματα με στατιστική σημασία. Προϋπόθεση αποτελεί η τυποποίηση του ζωικού πληθυσμού.
2. ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ
Η τήρηση αρχείων με αποτελέσματα από πειράματα με ζώα και η διάθεση τους σε ερευνητές είναι μια στρατηγική που μπορεί να ελαττώσει την ανάγκη χρήσης πειραματόζωων. Αυτό γίνεται σήμερα πιο εύκολα μέσω των ιστοσελίδων ελεύθερης πρόσβασης σε επιστημονικά περιοδικά (free-accessjournals) αλλά και η πολιτική της ελεύθερης πρόσβασης σε διδακτορικές διατριβές.
Άλλες εναλλακτικές μέθοδοι πειραματισμού 

1.ΧΡΗΣΗ ΚΑΤΩΤΕΡΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ
Η χρήση άλλου είδους ζώου από το προβλεπόμενο, το οποίο εγείρει μικρότερα προβλήματα ηθικής, λόγω της χαμηλότερης θέσης του στην εξελικτική κλίμακα.
Μερικές μελέτες μπορούν να χρησιμοποιήσουν φυτά, μικρο-οργανισμούς(βακτήρια, ευρωτομύκητες, έντομα, μαλάκια και ζύμες), έμβρυα ζώων ή και αυγά ζώων (π.χ. αυγά πτηνών). Παρόμοια, η χρήση βατράχων αντί θηλαστικών, ή ποντικιών μπορεί να θεωρηθεί εναλλακτική μέθοδος πειραματισμού με ζώα.
Ως παράδειγμα της χρήσης βακτηρίων αναφέρεται το Amestest, το οποίο χρησιμοποιείται για την ανίχνευση ουσιών με μεταλλαξιογόνες ιδιότητες. Άλλο παράδειγμα είναι το LALtest(LimulusAmoebocyteLysatetest) που χρησιμοποιείται για την ανίχνευση της πυρετογόνου ιδιότητας σε φάρμακα και άλλες χημικές ουσίες, ενώ παλαιότερα αυτή η ανίχνευση γινόταν μέσω χρήσης πειραματόζωων (κονίκλων).
Οι ιδιαίτερες ιδιότητες κατώτερων εξελικτικά ζώων μπορούν να χρησιμεύσουν στην πειραματική έρευνα για να διερευνηθούν επί μέρους συστήματα ή όργανα. Για παράδειγμα, το νευρικό σύστημα ορισμένων κεφαλόποδων μαλακίων είναι πολύ καλά αναπτυγμένο και είναι συγκρίσιμο με αυτό των κατώτερων σπονδυλωτών, ώστε να παραχθούν αξιόπιστα ερευνητικά αποτελέσματα.
Τεχνικές λιγότερο επεμβατικές επί του πειραματόζωου μπορούν επίσης να συμπεριληφθούν. Για παράδειγμα, οι ερευνητές μπορούν να χρησιμοποιήσουν σύγχρονες μεθόδους τεχνολογίας, όπως οι υπέρηχοι ή ο μαγνητικός συντονισμός (MRI) για να οδηγηθούν σε συμπεράσματα για την κατάσταση του πειραματόζωου από την επιλογή της χρήσης χειρουργικών τεχνικών.

 

Πρώτη αναφορά από τον Peter Singer το 1975 στο βιβλίο του Aπελευθέρωση των ζώων του όρου ΕΙΔΙΣΜΟΣ  ( speciesm) κατα αναλογία προς τον ρατσισμό και τον σεξισμό.

 

Πρώτη αναφορά από τον Peter Singer το 1975 στο βιβλίο του "Απελευθέρωση των ζώων" του όρου "ΕΙΔΙΣΜΟΣ" κατ’ αναλογία προς τον ρατσισμό και τον σεξισμό.
Το 1984 ο Tom Regan στο βιβλίο του "Το ζήτημα των δικαιωμάτων των ζώων" υπερασπίζεται τη θέση ότι ο άνθρωπος έχει άμεση υποχρέωση προς τα ανώτερα σπονδυλωτά να μην βλάπτει την υγεία τους, κατά τον ίδιο τρόπο που είναι υποχρεωμένος προς τους καθυστερημένους νοητικά, τους ηλικιωμένους και τα παιδιά

Η ΗΘΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΖΩΩΝ.
Συχνά τα ζώα θεωρούνται απλώς ως μέσα επίλυσης ενός προβλήματος. Τα ζώα δεν θεωρούνται αυτοσκοποί .Στις επιστημονικές δημοσιεύσεις αναφέρονται στα ‘Υλικά και Μέθοδοι’ .Αντιμετωπίζονται σαν εργαλεία ζωής, η μοναδική τους αξία είναι η ικανότητά τους να μεγιστοποιούν την αξιοπιστία και την εγκυρότητα των επιστημονικών πειραμάτων.
Η ανθρωποκεντρική προσέγγιση συνάντησε μεγάλη κριτική.

Η βιοκεντρική δίνει έμφαση στο ότι όλα τα ζωντανά δημιουργήματα έχουν πραγματική αξία.
Στη ΖΩΩΚΕΝΤΡΙΚΗ προσέγγιση αναγνωρίζεται ιδιαίτερα η πραγματική αξία των ζώων. Υποδηλώνει ότι τα ζώα δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται αποκλειστικά ως μέσα και ότι πρέπει να προστατεύονται.
ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΟΥ ΟΡΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΓΓΕΝΗ ΑΞΙΑ ΤΩΝ ΖΩΩΝ

1) Η επιστημονική ποιότητα ενός πειράματος αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση, που πρέπει να εκπληρωθεί πριν από κάθε ηθική αξιολόγηση. Π.χ. πειράματα που βρέθηκαν ότι στηρίζονται σε εσφαλμένη μεθοδολογική βάση, θεωρούνται ηθικά ως μη αποδεκτά.
2) Όταν υπάρχουν διαθέσιμες εναλλακτικές μέθοδοι που δεν απαιτούν την χρήση ζώων, η εκτέλεση πειράματος με ζώο δεν πρέπει να επιτρέπεται ακόμη και όταν η εναλλακτική μέθοδος είναι πιο δαπανηρή.
3) Στα ζώα πού εμπλέκονται πρέπει να τους επιτρέπεται να ακολουθούν την ιδιαίτερη συμπεριφορά του είδους τους όσο το δυνατόν πριν, κατά και μετά την εκτέλεση του πειράματος.
4) Οι ερευνητές έχουν ηθική υποχρέωση να αναζητούν εναλλακτικές μεθόδους για να καλύψουν τις επιστημονικές τους επιδιώξεις.

ΕΝΑ ΠΡΟΤΥΠΟ ΗΘΙΚΗΣ ΛΟΓΙΚΗΣ 

Ένα πρότυπο ηθικής λογικής πρέπει να απαντά στα εξής ερωτήματα:
1) Είναι αποδεκτό ότι το προτεινόμενο πείραμα με ζώα ικανοποιεί τα απαιτούμενα πρότυπα της επιστημονικής ποιότητας;
2) Τα εμπλεκόμενα στο πείραμα ζώα αναμένεται να υποφέρουν από κάποιες δυσμενείς επιδράσεις; Η εκτίμηση των δυσμενών επιδράσεων θα πρέπει να υπολογιστεί ως προς την διάρκεια, τη σοβαρότητα, και τη συχνότητά τους.
3) Υπάρχουν κάποιες δυνατότητες για αντικατάσταση, μείωση ή εξευγενισμού του πειράματος με ζώα;
4) Τι βαθμός σημασίας θα αποδοθεί στο πείραμα με ζώα ;Είναι το πείραμα βασικής ή μόνο περιθωριακής σημασίας;
5) Οι αντίξοες επιδράσεις από τις οποίες θα υποφέρουν τα ζώα θα αντισταθμιστούν από τη σημασία του πειράματος με αυτά;

RUSSELL και ΒURCH: Η αρχή των "3R"
Οι ανωτέρω συγγραφείς εισήγαγαν την αρχή των 3R με στόχο την εξάλειψη των απάνθρωπων πλευρών του πειραματισμού στα ζώα. Πρόκειται για:
1) REPLACEMENT: Αντικατάσταση
2) REDUCTION: Μείωση
3) REFINEMENT: Εξευγενισμός
Οι αρχές αυτές δεν έπαψαν ποτέ να είναι επίκαιρες και το αιτούμενο σε κάθε πειραματική διαδικασία.

Η ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΝΕΑ ΗΘΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ.
Όπως είναι γνωστό η διαγονιδιακή τεχνολογία και η επιλεγμένη μεταλλαξογένεση αποτελούν δύο βιοτεχνολογικές διαδικασίες που έχουν μεγάλη συνεισφορά στην ανάπτυξη της βιοϊατρικής έρευνας.
Η εισαγωγή αυτών των τεχνολογιών αμφισβητεί το “R” της ελαχιστοποίησης. Ο αριθμός των απαιτουμένων ζώων για την παραγωγή 3-4 ζώων-ιδρυτών μπορεί να υπερβαίνει τα 100-150 ζώα και με δεδομένο το ότι ο φαινότυπος του διαγονιδιακού ζώου μπορεί να διαφέρει, θα πρέπει να διατηρούνται περισσότερες από μία διαγονιδιακές σειρές.
Δεν είναι όμως αυτό το κυρίαρχο. Το κυρίαρχο είναι το μεγάλο ερώτημα αν η πράξη της αλλαγής της γενετικής σύνθεσης του ζώου είναι ηθικά σωστή και αυτό πρέπει να απαντηθεί από την κοινωνία και όχι μόνον από την επιστημονική κοινότητα.

Το νέο ηθικό πρόβλημα έχει να κάνει με την δημιουργία ζώων και όχι με τους τρόπους χρήσης αυτών.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

1. Όταν διεξάγεται έρευνα στην οποία εμπλέκονται ζώα , είναι σημαντικό για τους ερευνητές να έχουν επίγνωση του γεγονότος ότι ο πειραματισμός σε ζώα αποτελεί ένα βασικό μέρος των επιστημονικών διαδικασιών στη μελέτη της ζωικής φύσης.
2. Η οργανική αξία των ζώων είναι βασική ως προς την επιτυχία του πειράματος.
3. Με την αναγνώριση ότι τουλάχιστον όλα τα σπονδυλωτά θα πρέπει να θεωρούνται ότι έχουν μια δική τους αξία ο πειραματισμός δεν είναι αυταπόδεικτα αιτιολογημένος.
4. Πέραν της προσπάθειας για ελαχιστοποίηση , βελτίωση και αντικατάσταση των πειραμάτων σε ζώα, οι ερευνητές πρέπει να εξετάζουν το ερώτημα αν οι μέθοδοι που θα χρησιμοποιήσουν θα αντισταθμιστούν από τα αποτελέσματα της έρευνάς τους.